زخم پای دیابتی چیست؟

زخم پای دیابتی چیست؟ زخم پای دیابتی یک نوع زخم باز است که به صورت تقریبی در 15 درصد از بیمارانی که به دیابت مبتلا هستند، ایجاد می شود و به طور معمول در قسمت پایینی پا قرار میگیرد. از کسانی که دچار زخم پا می شوند ، 6 درصد به دلیل عفونت یا سایر عوارض مرتبط با زخم در بیمارستان بستری می شوند.

علت ایجاد زخم پای دیابتی

زخم های دیابتی به علت اختلال اعصاب پا(نوروپاتی) و اختلال عروقی  ناشی از این بیماری ایجاد می شود. آسیب عصبی موجب اختلال در دریافت حس یا از دست دادن کامل حس می شود.

این مورد به عنوان نوروپاتی محیطی شناخته می شود. فشار ناشی از کفش، بریدگی ها، کوفتگی ها و هر آسیب دیگر به پا، توجهی نمی شود.

از دست رفتن حس حمایتی پا (حس درد و فشار) موجب می شود تا این آسیب ها سیگنال مناسب برای ایجاد آگاهی از تخریب به مغز ارسال نکنند و بیمار نسبت به آن ها بی تفاوت باشد.

بیماری عروقی که در آن عروق ریز تغذیه کننده پا آسیب می بینند به عنوان microangiopathy  شناخته می شود که آن نیز موجب بروز آسیب می شود. آسیب عروقی موجب بروز زخم دیابتی شده و نیز ترمیم آن را با تاخیر و مشکل مواجه می کند.

بیماری های عروقی با سیگار کشیدن تشدید می شود.

انواع زخم پای دیابتی

انواع زخم پای دیابتی شامل: نروپاتیک، ایسکمیک و زخم های عصبی است که به آنها می‌پردازیم.

زخم های نوروپاتیک

آسیب عصبی (نوروپاتی) یکی از عوارض طولانی مدت دیابت است. بر روی اعصابی که پیام‌های لمس، دما و درد را منتقل می‌کنند، به‌ویژه اعصاب پا و ساق پا تأثیر می‌گذارد. زخم‌های نوروپاتیک روی پا در اثر ضربه یا فشار ایجاد می‌شوند که به دلیل عدم وجود احساس در اطراف نقاط فشار، تشخیص داده نمی‌شود. پینه‌ها در این محل‌ها تشکیل می‌شوند و به قدری ضخیم می‌شوند که به ناحیه زیر آسیب وارد می‌کنند و باعث ایجاد زخم می‌شوند. بریدگی ها و خراش های جزئی نیز شناسایی نشده و بنابراین درمان نمی شوند و در نهایت می توانند منجر به تشکیل زخم شوند.

محل های رایج زخم های نوروپاتیک: نواحی تحت فشار پا، مانند نوک انگشتان پا، زیر انگشت شست پا و کناره های پا و پاشنه پا.

شکل ظاهری: زخم های نوروپاتیک اغلب گرد بوده و دارای پینه های ضخیم در پوست اطراف هستند. عمق زخم بستگی به این دارد که پوست تحت چه میزان ضربه قرار گرفته است.

زخم های ایسکمیک

ایسکمیک به معنای کاهش جریان خون در قسمتی از بدن است و جریان ضعیف خون در پاها و پاها به بافت آسیب می رساند و باعث مرگ سلول ها می شود. زخم های ایسکمیک زمانی رخ می دهند که جریان خون ناکافی به دلیل بیماری شریان محیطی (PAD)، تنگی غیرطبیعی رگ ها وجود دارد. این زخم های دیابتی دیر التیام می یابند و مستعد بدتر شدن سریع هستند.

محل های شایع زخم های ایسکمیک: انگشتان پا، پاشنه پا و حاشیه پا.

ظاهر: آنها می توانند به صورت ضایعات باز صورتی و کم عمق با بافت صورتی اطراف ظاهر شوند. اگر زخم خشک شده باشد، ممکن است یک دلمه نکروزه سیاه وجود داشته باشد.

زخم های عصبی

این زخم های پا در افرادی رخ می دهد که هم نوروپاتی محیطی و هم ایسکمی ناشی از بیماری شریان محیطی دارند. زخم‌های عصبی کمتر احتمال دارد که بدون مداخله بهبود یابند و در صورت عفونی شدن، خطر قطع عضو زیاد است.

محل های شایع زخم های عصبی: انگشتان پا، حاشیه پا و پشت پا. این قسمتی است که هنگام ایستادن فرد رو به بالا است. زخم های عصبی نیز می توانند در نوک انگشتان پا و زیر ناخن های بیش از حد ضخیم پا ایجاد شوند.

شکل ظاهری: بافت کم رنگ یا زرد رنگ که ممکن است هاله ای از پوست پینه ای شیشه ای نازک داشته باشد. همچنین ممکن است لبه های برجسته در اطراف زخم وجود داشته باشد.

شناسایی علائم و تشخیص

یکی از اولین علائم زخم پای دیابتی ، چکیده شدن اثر زخم از پای شما است که ممکن است جوراب های شما را لکه دار کند یا در کفش شما نشت کند. تورم غیر معمول ، سوزش ، قرمزی و بو از یک یا هر دو پا نیز از علائم اولیه شایع هستند.

قابل مشاهده ترین علامت زخم پای دیابتی بافت سیاه (به نام eschar) است که زخم را احاطه میکند. دلیل این اتفاق عدم وجود جریان خون سالم در ناحیه اطراف زخم است.

گانگرن جزئی یا کامل ، که به مرگ بافت در اثر عفونت اشاره دارد ، می تواند در اطراف زخم نمایان شود. در این حالت ، ترشحات بو ، درد و بی حسی ممکن است اتفاق افتد.

علائم زخم پا همیشه آشکار نیست. گاهی اوقات حتی تا زمانی که زخم عفونی نشود ، علائم زخم را نشان نمی دهید.

در صورتی که هرگونه تغییر رنگ پوست ، به ویژه بافتی که سیاه شده است را مشاهده کردید ، یا احساس درد در قسمتی که به نظر می رسد پینه یا تحریک شده است ، با پزشک خود مشورت کنید.

پزشک احتمالاً با استفاده از سیستم طبقه بندی زخم واگنر ، جدی بودن زخم شما را در مقیاس 0 تا 5 تشخیص می دهد:

0: بدون ضایعه باز ؛ ممکن است ضایعه را التیام داده باشد
1: زخم سطحی بدون نفوذ به لایه های عمیق تر
2: زخم عمیق تر ، رسیدن به تاندون ، استخوان یا کپسول مفصلی
3: بافت های عمیق تر درگیر ، با آبسه ، استئومیلیت یا تاندونیت
4: گانگرن در قسمتی از پای جلو یا پاشنه پا
5: درگیری گانگرن وسیع کل پا

اینکه بیمار دیابتی با زخم به پزشک مراجعه کند غیرمعمول نیست، زیرا دردی حس نمی کنند. به عبارت دیگر آنها زمانی به پزشک مراجعه می کنند که خون ریزی شدید و یا سیاه شدن پا را می بینند.

بسته به شدت زخم پای دیابتی می توان آن را در طبقه بندی های زیر قرار داد:

1 : پایی که در ریسک زخم شدن است اما در حال حاضر زخمی ندارد

2 : زخم سطحی بدون عفونت

3 : زخم عمیقی که در آن تاندون ها و مفاصل مشخص است

4 : زخم وسیع و آبسه

پیشگیری ثانویه از پای دیابتی در واقع به منظور پیشگیری از قطع عضو می باشد.

بافت های اطراف زخم به علت خون رسانی ضعیف سیاه می شوند. در موارد شدید قانقارین وسیع یا موضعی مشاهده می شود.

مشکلات پوستی پای دیابتی چیست؟

پاهای دیابتی بسیار مستعد عود مجدد و نیز عفونت می باشند.

عوامل خطرناک زخم پای دیابتی

همه افراد دیابتی در معرض ابتلا به زخم پا هستند که می تواند دلایل مختلفی داشته باشد. برخی عوامل می توانند خطر ابتلا به زخم پا را افزایش دهند ، از جمله:

• کفش های نامناسب یا بی کیفیت
• عدم رعایت بهداشت (خشک نکردن خوب پا پس از شستشو)
• کوتاه کردن نامناسب ناخن های پا
• مصرف الکل
• بیماری چشم ناشی از دیابت
• بیماری قلبی
• بیماری کلیوی
• چاقی
• مصرف دخانیات (مانع گردش خون می شود)

زخم پای دیابتی نیز بیشتر در مردان مسن شایع است.

درمان زخم های دیابتی

پیشگیری از ایجاد پای دیابتی و همچنین زخم شدن آن و نیز جلوگیری از افزایش زخم و بهبود آن از اهداف درمان می باشد.

به منظور درمان زخم پای دیابتی باید دو اقدام اساسی صورت گیرد؛ اول اینکه به پزشک متخصص عفونی یا ارتوپد مراجعه شود تا بتواند با تجویز داروهای لازم جلوی پیشرفت زخم را گرفته و آن را درمان کند.

دوم، از آنجا که به پاها برای راه رفتن نیاز داریم و هرچقدر بیمار سطح فعالیتش کاهش یابد باعث وخیم تر شدن شرایط عمومی او خواهد شد، باید از کفش ها و کفی های مخصوص که موجب برداشته شدن فشار از روی زخم میشوند استفاده کرد. بدین وسیله می توان با حفظ عملکرد فرد به زخم او اجازه ترمیم داد.

– میزان قند خون را مدام کنترل کنید تا از ایجاد نوروپاتی و دیگر مشکلات مربوط به دیابت جلوگیری نمایید

– اگر سیگار می کشید آن را ترک کنید

– اقدامات مراقبتی پوست و ناخن انجام دهید و به صورت منظم ناخن ها را کوتاه کرده و تمیز کنید

– اگر در پوست خود مشکلاتی مانند عارضه ی پای ورزشکاران یا التهاب پوستی دارید به پزشک مراجعه کنید

– استفاده از کفش راحت: کفش نرم مناسب برای پا و یا کفی های ساخته شده مخصوص پای فرد

چه زمانی به پزشک خود مراجعه کنید؟

در صورت مشاهده سیاه شدن گوشت در ناحیه ای از بی حسی ، فوراً به پزشک خود مراجعه کنید تا برای درمان زخم پا عفونی اقدام کند. در صورت عدم درمان ، زخم ها می توانند باعث ایجاد آبسه شوند و در نواحی دیگر پا و پاها گسترش پیدا کنند.

در این مرحله ، زخم ها اغلب فقط با جراحی ، قطع عضو یا جایگزینی پوست از دست رفته با جایگزین های مصنوعی پوست قابل درمان هستند.

چشم انداز

وقتی زخم پای دیابتی زود تشخیص داده شود ، قابل درمان است. در صورت ایجاد زخم در پای خود ، فوراً به پزشک مراجعه کنید ، زیرا احتمال عفونت با طولانی شدن انتظار شما افزایش می یابد. عفونت های درمان نشده ممکن است نیاز به قطع عضو داشته باشند.

در حالی که زخم های شما التیام می یابد ، پا را کنار گذاشته و برنامه درمانی خود را دنبال کنید. التیام زخم پای دیابتی ممکن است چند هفته طول بکشد.

اگر قند خون شما بالا باشد و فشار مداوم به زخم وارد شود ، بهبود زخم ها ممکن است بیشتر طول بکشد.

باقی ماندن در رژیم غذایی که به شما کمک می کند تا به اهداف قند خون خود برسید و فشار ناشی از پا از پا خارج شود ، موثرترین راه برای بهبود زخم های پا است.

پس از بهبودی زخم ، مراقبت های پیشگیرانه مداوم به شما کمک می کند تا زخم ها دیگر باز نگردند.

کفش و کفی طبی مخصوص زخم پای دیابتی

زمانی که زخم در پا گسترش پیدا کند باید مشخص شود که به دلیل مشکلات نوروپاتیک است یا مشکلات عروقی و یا هردو؟

زخم های نروپاتیک باید از آسیب های ثانویه تا زمان بهبود حفظ شوند و از ایجاد زخم های جدید ناشی از فشار با پوشیدن کفش مناسب و راحت جلوگیری شود.
زخم های ناشی از مشکلات عروقی باید توسط یک جراح عروق بررسی شوند تا علت و نیاز یا عدم نیاز به جراحی مشخص شود. در موارد شدید این مشکل ممکن است منجر به قطع عضو فرد گردد.
بنا به هر علتی که زخم ها ایجاد شده اند, بافت مرده روی سطح باید برداشته شود و یک پانسمان نرم بر روی سطح قرار می گیرد که رطوبت موضعی را تامین کند. پانسمان عسل هم می تواند کمک کننده باشد. بهترین راه پانسمان بستگی به نوع زخم و شدت آن دارد.
در صورت وجود شواهدی از عفونت احتمال تجویز داروهای آنتی بیوتیک وجود دارد.

مرکز ارتوپد فنی توان طب به کمک نیروهای متخصص و آموزش دیده ونیز دستگاه های ساخت کفی توانایی تولید کفش و کفی های مخصوص بیماران دیابتی دارای زخم پا می باشد.

آدرس مطب :

تهران، اسلامشهر، نبش خیابان مهدیه، مجتمع گلستان، طبقه 3، واحد 506
تلفن : 56140745 – 56111339 (021)

مراجعین عزیز بعد از ظهرها از ساعت 16:00 الی 20:00 به کلینیک مراجعه نمایند