مشکلات پای کودکان | علل، روش‌های تشخیص و درمان

مشکلات پای کودکان شامل بیماری هایی شایع مثل صافی کف پا میباشد که راه رفتن و زندگی کودک مارا تحت الشعاع قرار میده و امروزه نگرانی هایی در بین والدین مشهوده، اما دربیشتر موارد جای نگرانی نیست و با رسیدگی به موقع و درمان مناسب و حمایتی قابل برطرف شدن میباشند. پای کودکان در سال‌های اولیه زندگی دچار تغییرات زیادی می‌شود و برخی از این تغییرات می‌توانند نشانه مشکلات ارتوپدی باشند که باید بررسی شوند. در این مقاله به بررسی علل، تشخیص و روش‌های درمانی مشکلات پای کودکان می‌پردازیم.

علل بروز مشکل در پای کودکان

مشکلات پای کودکان می‌توانند ناشی از عوامل مختلفی باشند که شامل:

• عوامل ژنتیکی: برخی مشکلات مانند پای چنبری (کلاب فوت) ممکن است ارثی باشند.

• عوامل محیطی: استفاده از کفش نامناسب، فشار زیاد به پاها و ایستادن نادرست.

• اختلالات رشد: برخی کودکان در هنگام رشد دچار تغییرات ناهنجاری در استخوان‌ها و مفاصل می‌شوند.

• مشکلات عصبی و عضلانی: مانند فلج مغزی که باعث ضعف عضلانی و تغییر شکل پاها می‌شود.

تشخیص انحراف پای نوزاد

تشخیص انحراف پای نوزاد به کمک بررسی پزشک متخصص ارتوپدی انجام می‌شود و شامل روش‌های زیر است:

• معاینه فیزیکی: پزشک شکل و نحوه حرکت پای کودک را بررسی می‌کند.

• تصویربرداری پزشکی: در برخی موارد، برای تشخیص دقیق‌تر از عکس‌برداری با اشعه ایکس، ام‌آر‌آی یا سونوگرافی استفاده می‌شود.

• تست‌های عملکردی: بررسی نحوه راه رفتن کودک برای شناسایی مشکلات احتمالی در زانو، مچ یا کف پا.

شکل طبیعی پای کودکان

در نوزادان، پاها به طور طبیعی دارای مقداری خمیدگی هستند که با رشد، این خمیدگی‌ها اصلاح می‌شوند. برخی از ویژگی‌های طبیعی پای کودکان شامل:

• صافی کف پا: بسیاری از نوزادان دارای کف پای صاف هستند که تا سن ۶-۷ سالگی اصلاح می‌شود.

• زانوهای پرانتزی یا ضربدری: این حالت‌ها در سال‌های اولیه زندگی طبیعی هستند و معمولاً بدون نیاز به درمان برطرف می‌شوند.

• چرخش پاها: چرخش به داخل یا خارج پاها در برخی کودکان دیده می‌شود که اغلب با رشد اصلاح می‌شود.

مشکلات ارتوپدی پای کودکان

برخی از مشکلات رایج ارتوپدی پای کودکان شامل:

• پای چنبری (کلاب فوت)

• پای صاف شدید

• انگشت چکشی

• زانوی پرانتزی یا ضربدری مفرط

• دررفتگی مادرزادی لگن

• چرخش غیرطبیعی پا

مرکز طبی ارتوپدی کودکان

کلینیک‌های تخصصی ارتوپدی فنی مانند توان طب با بهره‌گیری از متخصصان ارتوپدی و ابزارهای پیشرفته، بهترین خدمات تشخیصی و درمانی را برای مشکلات پای کودکان ارائه می‌دهند. این مراکز با ساخت کفی و کفش طبی، بریس و ارتزهای مخصوص به بهبود وضعیت پاهای کودکان کمک می‌کنند.

درمان مشکلات پای کودکان به صورت طبی

والدین برای بررسی و درمان کودکان باید حساسیت و دقت بیشتری را به عمل آورند و لازم به ذکر است که بیشتر مشکلات پا در کودکان اگر خوب و به موقع اقدام به درمان شود احتمال بهبودی بالا است و میتواند نگرانی های شمارا برطرف کند. در اینجا برخی از روش‌های درمان طبی برای مشکلات پای کودکان را ذکر کرده ایم:

• کفی طبی و کفش طبی: کمک به اصلاح مشکلاتی مانند صافی کف پا و ناهنجاری‌های مچ پا. در بیشتر موارد تجویز میشوند و مورد استفاده قرار میگیرند و اگر تخصصی ساخته شوند بسیار مفید و کمک کننده هستند.

• بریس‌های اصلاحی: برای مشکلات شدیدتر مانند زانوی پرانتزی یا پای چنبری. استفاده از بریس ها نسبت به کفی و کفش طبی کمتر است اما در مواردی به صورت مکمل در کنار کفی و کفش استفاده میشوند و در برخی از دیگر موارد به تنهایی مورد استفاده قرار میگیرند.

• فیزیوتراپی: شامل تمرینات کششی و تقویتی برای بهبود عملکرد پا میباشد که تقریبا میتوان گفت پایه ثابت درمان مشکلات و ناهنجاری های پای کوک است. معمولا به تنهایی کافی نیست اما مکمل خوبی است و توصیه میشود.

• تمرینات حرکتی: برای اصلاح فرم راه رفتن و افزایش قدرت عضلانی. تمرینات مناسب و تخصصی بسیار مهم و کمک کننده هستند که نیاز به همکاری بیشتر والدین دارند.

درمان‌های دیگر

• درمان جراحی: در موارد شدید که مشکلات با روش‌های غیرجراحی برطرف نشوند. البته سعی بر این است که از روش های غیر جراحی بهره برد و به نوعی جراحی در بیشتر موارد توصیه نمیشود.

• تزریق بوتاکس: برای کودکانی که دچار اسپاسم یا گرفتگی عضلانی هستند. خیلی کم انجام میشود.

• تغییرات سبک زندگی: شامل اصلاح نحوه راه رفتن و استفاده از کفش‌های مناسب.

مهم‌ترین مشکلات ارتوپدی پای کودکان

پای کودکان ممکن است با ناهنجاری‌های مختلفی روبه‌رو شود که در صورت بی‌توجهی می‌توانند رشد و راه رفتن کودک را تحت تأثیر قرار دهند. در ادامه به ۱۰ مشکل شایع پای کودکان و روش‌های درمان آن‌ها می‌پردازیم.

10 مشکل شایع پای کودکان

در ادامه میخواهیم به مشکلات شایع پای کودکان بپردازیم که خیلی از والدین و کودکان را درگیر میکند. در این قسمت توضیحات کوتاهی راجب مشکل و درمان آن ارائه میشود.

1. صافی کف پا

کف پای صاف (فلت فوت) حالتی است که در آن قوس طبیعی کف پا از بین رفته یا بسیار کم است. این وضعیت می‌تواند باعث درد در پا، زانو و کمر شود و در برخی موارد عملکرد حرکتی را تحت تأثیر قرار دهد البته در مواردی هم مشکل خاصی ایجاد نمیکند. درمان عموما غیر حراحی میباشد و اگر در سنین پایین اقدام شود احتمال بهبودی و اصلاح قوس بیشتر است. در سنین بزرگسالی درمان قطعی ندارد ولی جای نگرانی نیست، میشود با افداماتی نظیر استفاده از کفی و کفش طبی اثرات صافی پا را تا حدود زیادی مدیریت کرد و عوارض را کاهش داد. همچنین تمرینات اصلاحی و در موارد شدید، مداخله پزشکی می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند.

2. زانوی پرانتزی

زانوی پرانتزی (ژنو واروم) نوعی ناهنجاری اسکلتی است که در آن زانوها هنگام ایستادن از یکدیگر فاصله دارند. این مشکل می‌تواند در کودکی طبیعی باشد و رفع شود ولی بهتر است توسط پزشک بررسی شود، اما در صورت تداوم یا تشدید، ممکن است به درد زانو، ساییدگی مفاصل و مشکلات حرکتی و ظاهری منجر شود. درمان بسته به شدت و سن مددجو شامل ورزش، ارتز های اصلاحی(اغلب شامل ترکیب زانوبند و کفی طبی) و در موارد شدید جراحی است.

3. پای چنبری(کلاب فوت)

پای چنبری (کلاب فوت) یک ناهنجاری مادرزادی که در بین نوزادان اتفاق می‌افتد، که در آن پا به سمت داخل و پایین چرخیده است، ممکن است فقط یک پا کلاب فوت شود. در صورت عدم درمان به موقع، این مشکل می‌تواند راه رفتن را دشوار کند. درمان معمولا غیر جراحی و شامل روش پونستی (گچ‌گیری سریالی)، استفاده از آتل میباشد. ولی در برخی موارد درمان های تهاجمی مثل جراحی نیاز است. البته جای نگرانی نیست و اگر به موقع تشخیص داده شود و برای درمان اقدام شود، میتوان جلوی آنرا گرفت.

4. چرخش غیرطبیعی پا

چرخش غیرطبیعی پا می‌تواند به صورت انحراف پا به داخل (چرخش داخلی) یا بیرون (چرخش خارجی) باشد که اغلب ناشی از مشکلات عضلانی، اسکلتی یا عصبی است. این وضعیت در کودکان معمولاً با رشد اصلاح می‌شود، اما در صورت باقی ماندن، اصلاح حرکتی، کفش‌های مخصوص یا درمان‌های ارتوپدی توصیه می‌شود.

5. درد پاشنه (بیماری سیور)

بیماری سیور یکی از علل شایع درد پاشنه در کودکان و نوجوانان ورزشکار است که به دلیل التهاب صفحه رشد استخوان پاشنه رخ می‌دهد. این مشکل اغلب با استراحت، کشش عضلات پشت ساق و استفاده از کفی‌های طبی قابل کنترل است.

6. انگشتان چکشی

انگشتان چکشی نوعی ناهنجاری در مفاصل انگشتان پا است که باعث خمیدگی غیرطبیعی آن‌ها می‌شود. این وضعیت معمولاً به دلیل استفاده از کفش نامناسب، ضعف عضلانی یا عوامل ژنتیکی ایجاد می‌شود. درمان شامل استفاده از کفش‌های مناسب، ورزش‌های اصلاحی و در موارد شدید، جراحی است.

7. اختلاف طول پاها

تفاوت در طول پاها می‌تواند به مشکلاتی مانند کمردرد، تغییر در نحوه راه رفتن و فشار غیرطبیعی روی مفاصل منجر شود. این اختلاف ممکن است مادرزادی یا ناشی از آسیب و بیماری‌های اسکلتی باشد. درمان با استفاده از کفی‌های مخصوص، فیزیوتراپی و در موارد شدید، جراحی انجام می‌شود.

8. رشد نامتوازن استخوان‌ها

رشد نامتوازن استخوان‌ها می‌تواند به تغییر در شکل طبیعی اندام‌ها، محدودیت‌های حرکتی و درد مزمن منجر شود. این مشکل ممکن است به دلایل ژنتیکی، تغذیه‌ای یا بیماری‌های اسکلتی رخ دهد. درمان بسته به شدت آن، شامل ارتزهای طبی، ورزش‌های اصلاحی و در برخی موارد جراحی است.

9. التهاب تاندون آشیل

التهاب تاندون آشیل یکی از مشکلات شایع بین ورزشکاران و افرادی است که فعالیت بدنی سنگین دارند. این التهاب معمولاً به دلیل کشیدگی بیش از حد، استفاده نادرست از عضلات ساق و عدم انعطاف‌پذیری کافی ایجاد می‌شود. درمان شامل استراحت، تمرینات کششی، استفاده از یخ و در موارد شدید، روش‌های فیزیوتراپی است.

10. دررفتگی مادرزادی لگن

دررفتگی مادرزادی لگن (دیسپلازی مفصل ران) یک اختلال مادرزادی است که در آن سر استخوان ران به درستی در حفره لگن قرار نمی‌گیرد. این وضعیت در صورت عدم درمان می‌تواند منجر به مشکلات حرکتی و آرتروز زودرس شود. درمان اولیه معمولاً با بریس‌های مخصوص و در موارد پیشرفته، جراحی انجام می‌شود.

همه این موارد در صورت تشخیص زودهنگام و درمان مناسب، قابل کنترل و اصلاح هستند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

والدین باید در موارد زیر به پزشک مراجعه کنند:

• اگر کودک هنگام راه رفتن درد دارد.

• اگر تغییر شکل واضحی در پاها وجود دارد.

• اگر کودک به سختی تعادل خود را حفظ می‌کند.

• اگر مشکل حرکتی کودک با گذر زمان بدتر می‌شود.

• اگر تا سن ۷ سالگی صافی کف پا بهبود نیافته است.

جمع‌بندی

مشکلات پای کودکان اگر به موقع تشخیص داده شوند، قابل درمان هستند. مراکز ارتوپدی مانند توان طب با ارائه روش‌های پیشرفته درمانی می‌توانند در بهبود وضعیت پای کودکان نقش مهمی داشته باشند. برای مشاوره و ویزیت، با ما در تماس باشید.

آدرس مطب: اسلامشهر، ابتدای خیابان مهدیه، مجتمع گلستان، طبقه سوم، واحد 505

شماره تماس: 02156140745   /  02156111339

واتساپ: 09102300785