پروتز زیر زانو: قطع عضو زیر زانو یکی از شایعترین قطع عضوهایی است که اتفاق می افتد. بیشترین دلیل این قطع عضو در کشورهای پیشرفته بیماری های عروقی نظیر درگیری عروق محیطی ( PVD) ، دیابت، تروما و سایر علل می باشد.

در ایران دیابت و زخم های ناشی از دیابت در پا مهم ترین علت قطع عضو میباشد.

به طور معمول زمان گرفتن اولین پروتز تقریبا ۳۰ روز پس از عمل جراحی است. یعنی تقریبا زمانی که زخم ناشی از جراحی جوش خورده باشد و استمپ شکل اولیه خود را پیدا کرده باشد.

برای آماده شدن استمپ جهت استفاده از پروتز کارهای خاصی صورت می پذیرد.

بانداژ مناسب استمپ در روند گرفتن پروتز به شدت تاثیر دارد لذا بانداژ استمپ حتما توصیه میشود.

به غیر از فیزیوتراپی که توسط فیزیوتراپیست بر روی اندام صورت می گیرد استفاده از پایلون گچی ( پای گچی ) از اولیه ترین و موثرترین اقدامات آماده سازی استمپ است.

در سال های اخیر پایلون های پنو ماتیک نیز ساخته شده اند که توسط فشار هوا حجم و شکل استمپ را کنترل می نمایند.

اطلاعات جزئی تر در مورد پروتز زیر زانو

آنچه در داخل پوسته وجود دارد می تواند بسیار متفاوت باشد. پروتز پای مصنوعی زیر زانو به گونه ای طراحی شده است که نیازهای متناسب با سبک زندگی و فعالیت شما را برآورده کند. در اینجا برخی از عواملی است که باید مورد توجه قرار گیرد.

مواد. مواد موجود در پروتز زیر زانو بر اساس سطح فعالیت متفاوت است. چوب ، پلاستیک و فوم معمولاً در پاهایی یافت می شود که برای افرادی طراحی شده است که سطح فعالیت پایینی دارند و به ثبات نیاز دارند. پایه های فیبر کربن نیازهای عملکردی برای جذب ضربه و بهره وری انرژی را برآورده می کنند و همچنین سبک هستند.

راحتی. یک پای مصنوعی باید احساس خوبی برای شما داشته باشد تا به اهداف فعالیت خود برسید. راحتی به شما امکان می دهد فعالیت بیشتری داشته باشید و عملکرد پروتز زیر زانوی شما به طور مستقیم بر راحتی تأثیر می گذارد.

تابع. پروتز زیر زانو برای تقلید از پای انسان در سطح فعالیت خاصی طراحی شده است. برای افرادی که نمی توانند راه بروند ، این عملکرد تا حد زیادی زیبایی است. برای کسانی که بیشترین فعالیت را دارند ، پای مصنوعی باید در حین راه رفتن ، پای معمولی را تقلید کند. هنگامی که پاشنه خود را به زمین می کوبید ، با زمین های ناهموار سازگار می شوید ، یک چرخش صاف از پاشنه تا پا ایجاد می کنید و یک اهرم سفت و محکم برای حرکت به جلو هنگامی که قدم خود را به پایان می رسانید (“انگشت پا”) باید عمل کند.

حرکت چند محوری. برخی از پروتز های زیر زانو برای تقلید از مچ پا طراحی شده اند که به پا اجازه می دهد در چندین سطح حرکت کند. قابلیت چند محوری در یک پا به شما اجازه می دهد تا پای جلو را بالا و پایین بیاورید. پیشانی را به چپ و راست حرکت دهید ؛ و پا را کمی به داخل و خارج بچرخانید. حرکت چند محوری برای پیاده روی راحت و مطمئن در زمین ناهموار لازم است ، وقتی پای شما باید با هر چیزی که برخورد می کند سازگار شود.

ذخیره انرژی. پای(پروتز) ساخته شده از فیبر کربن برای ذخیره انرژی به معنای واقعی کلمه به شما یک فنر در مرحله شما می دهد. فیبر کربن به عنوان یک فنر عمل می کند ، با افزایش وزن فشرده می شود و با چرخش پای شما به جلو حرکت می کند و با آزاد شدن فنر انرژی را به مرحله شما باز می گرداند.

برخی از پروتزها دارای یک فنر در پاشنه و یک فنر دوم در قسمت جلویی آن است: همان چیزی که برای راه رفتن با سرعت های مختلف ، دویدن ، بالا رفتن از تپه ها یا پایین آمدن از پله ها با قدم مطمئن و مطمئن نیاز دارید. با استفاده از فیبر کربن ، هرچه فنر طولانی تر باشد ، انرژی بیشتری می تواند ذخیره کند و پا پاسخگوتر خواهد بود.

پروتز زیر زانو پدیلنی

پروتز زیر زانوی معمولی یا پدیلنی از سه قسمت تشکیل شده است. اول سوکت ، دوم فیلر (پدیلن) و سوم پنجه پروتز.

ابتدا  از استمپ (باقیمانده عضو قطع شده) قالبگیری می شود و سپس بعد از انجام عملیات فنی بر روی آن یک پوسته از جنس رزین (با تنوع گوناگون) جهت استمپ ساخته می شود که به آن سوکت می گویند.

سوکت مهمترین قسمت یک پروتز است. فاصله بین سوکت تا زمین توسط یک پر کننده یا اصطلاحا فیلر که از جنس پدیلن ( نوع خاصی از انواع فوم ها )، یک مچ چوبی و در انتها یک پنجه پروتز کامل می شود و شخص پس از تکمیل پروتز قادر به راه رفتن خواهد بود.

پروتز زیرزانو یک پروتزساختگی است که درناحیه حفره زانو قرارمی گیرد وهر روز درحال پیشرفت است این پروتزها قبلا ازمواد نرم ساخته می شده است واکنون هدف ازساخت این پروتزها استحکام داشتن آنها همراه با راحتی است هرپروتز مخصوص به یک نفرساخته می شود.

اندام باقی مانده همیشه به یک اندازه ویک شکل نیست پس برای حل این مشکل پروتزهایی که برای مفاصل ساخته می شود.

دراندازه وشکلی ساخته می شود، که حجم وسایزآن قابل نوسان وتغییراست افرادی که ازاین پروتزها استفاه می کنند.

باید مسئول حفظ وزن خود باشند وتراکم وافزایش حجم استخوان های این افراد نباید بیشتراز۲ درصد شود اگراین مقدار بیشترشود برای قرار دادن پروتز با مشکل مواجه می شوند.

تقسیم وزن

جایی که وزن بدن برروی حفره ایجاد می شود. موضوع مهمی است زمانیکه حفره تنگ باشد.

فشاردراطراف ران دربالای زانو جایی که عضو قطع شده است ایجاد می شود و درصورتیکه هم که حفره بالای زانو ازبین برود.

وزن بیشتری برروی استخوان پلویس یا پایین تر آن یعنی انتهای پایین زانو ایجاد می شود.

پس برای ساخت این پروتزها دوموضوعی که دربالا گفته شده درنظرگرفته شده است وهدف آن ساخت یک پروتز متعادل درحالیکه برای عضو قطع شده ایجاد راحتی کند است.

تعدادی از عضوهای قطع شده نمی توانند وزن وارد شده بروی ناحیه دیستال را درانتهای اندام باقی مانده تحمل کنند.

درصورتیکه دراندام باقی مانده دچار قرمزی یا درد شدید می توانید با پوشیدن جوراب اضافی یا پد باعث تنظیم مفصل شوید.

تعادل

زمانیکه بدن شما شروع به تغییرکرد پروتزها هم باید به صورت منظم تنظیم شوند تابتوانند تعادل بدن را حفظ کنند .

پروتز یک وسیله مکانیکی است و مانند یک ماشین است  که باید برای عملکرد صحیح از آن مراقبت شود.

به صورت ایده آل پروتزها باید هر۶تا۱۲ماه کنترل وارزیابی شوند.با تغییر در وزن بدن وتراکم استخوان ها تعادل بدن و پروتز به هم میخورد و باعث ایجاد مشکل می شود.

مشکلات مفاصل کمر، لگن وزانو براثرعدم تنظیم صحیح این پروتزها ایجاد می شود.

مراقبت ازپروتز

یکی ازمهمترین نکاتی که برای مراقبت ازاین پروتزها باید رعایت شود.

تمیزکردن پروتز به صورت روزانه است جوراب ها هم باید کاملا تمیزشوند و قبل از پوشیدن باید کاملا شست و شو داده شوند.

مدیریت وکنترل وزن

کاهش وافزایش وزن یکی ازدلائل اولیه برای تعویض پروتزها است.

افراد باید به تغییرات وزنی درساعات خاصی ازروز ودرروزهای خاص توجه داشته باشند درصورتیکه تغییرات وزنی بدن بیشترا ز ۲درصد ازوزن بدن نباشد طبیعی است اما افزایش وزن بیشترازاین مقدار نیازبه تعویض پروتز دارد.

ممکن است حجم مایعات بدن هم درطول روز تغییرکند. و باعث تنگ شدن یا بیهوده شدن پروتزشود که این نکته می تواند با پوشیدن ودرآوردن جوراب ها حل شود.

درصورتیکه شما ازاین پروتزها درمدت طولانی استفاده کنید، تجربه به دست می آورید و خودتان متوجه خواهید شد که چه کارهایی را انجام دهید که بتواند برای شما متناسب ومطلوب باشد.

جوراب های پروتز

جوراب ها یی که در درون پروتز قراردارد. برای نرمی و راحتی و تنظیم حجم مفصل طراحی شده است. این جوراب ها ازمواد مختلفی مانند کتان، پشم یا الیاف ساخته شده است.

ضخامت جوراب ها با واحد لایه تخمین زده می شود. و از۱لایه تا۶لایه وجود دارند.

با ایجاد تغییردرضخامت وتعداد جوراب هایی که استفاده می شود حجم وسایز پروتز هم تغییر می کند.

ودرتنظیم مفصل با پروتز هم تغییرایجاد می شود. این جوراب ها ازایجاد فشار یا ساییدگی پوست جلوگیری می کند.

و مانند یک فیلتر از تعریق جلوگیری می کند. وپروتز را تهویه می کند.

مواد به کاربرده شده دراین جوراب ها شامل کتان، الیاف، فیبر، پوشش های نایلونی، جوراب های ژله ای است.

مدیریت و کنترل تراکم استخوان

همه عضوهای قطع شده به مرورزمان دچارتغییراتی می شوند. تعدادی ازاین تغییرات به صورت جزئی اما تعدادی دیگر جزئی نیستند.

تراکم استخوانی دربعضی ازروزها ایجاد می شود.

مواردی که برروی تراکم استخوان تاثیرگذاراست شامل تورم استخوان بعد ازانجام جراحی، ضعیف شدن ماهیچه ها، تغییردروزن بدن، کاهش موقت مایعات دربدن که با واکنش طبیعی بدن درهنگام راه رفتن ایجاد می شود، است.

برای حفظ راحتی وتنظیم مفصل با پروتز بهتراست، ضخامت جوراب های پروتزرا تغییردهید شما می توانید با تغییر درضخامت جوراب مثلا استفاده ازجوراب های ۳ لایه تا ۵ لایه یا پوشیدن یک جوراب دیگر۱ تا ۲ لایه این مشکل را حل کنید. دقت کنید که بیش ازحد جوراب نپوشید.

استفاده بیش ازحد جوراب باعث می شود که پروتز به راحتی با پا جفت نشود وباعث ایجاد ناراحتی وازبین رفتن پوست می شود.

مزایای پروتز زیر زانو معمولی(پدیلنی)

– ارزان

– سبک

– ساختار مقاوم

معایب پروتز زیر زانو معمولی(پدیلنی)

محدودیت در استفاده از پنجه های پیشرفته

دشوار بودن تنظیم قد بیمار و زوایای اندام

مدتزمان طولانی تمرینات قبل از گرفتن پروتز

وزن نسبتا سنگین پروتز

محدودیت در استفاده از زانو بند چرمی

پروتز مدولار

امروزه با پیشرفت تکنولوژی ساخت قطعات، ساخت پروتزهای مدولار گسترش یافته به نحوی که دیگر کمتر در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه پروتزهای مرسوم پدیلنی مشاهده می شود.

ناگفته نماند که پروتزهای پدیلنی هنوز در مناطق روستایی و دور از شهرهای بزرگ هنوز برای مددجویان ساخته می شود.

پروتزهای مدولار دارای بخش مرکز هستند که از یک لوله از جنس آلومینیوم، استیل یا تیتانیوم تشکیل شده است.

سایر قطعات به وسیله بخش های اتصالی و ارتباطی به یکدیگر متصل می شوند.

پروتزهای مرسوم یا پدیلنی به پروتزهایی گفته می شود که قسمت ساق یا از دست رفته عضو با پدیلین بازسازی شده است و درنهایت روی کل پروتز یک پوسته از پلاستیک تزریق می شود.

پروتزهای مدولار را به سادگی می توان با تعویض قطعه آسیب دیده تعمیر کرد در حالی که اغلب موارد برای تعمیر پروتزهای مرسوم باید کل پروتز از ابتدای به ساکن ساخته و طراحی شود.

اگر چه قیمت تمام شده پروتزهای مدولار به علت جنس و نوع مواد بکار رفته در آنها در مقایسه با پروتزهای مرسوم گران تر است اما کمتر دیده شده که فردی که سالها پروتز پدیلنی استفاده کرده و تنها یکبار پروتز مدولار دریافت کرده است حاضر باشد تا مجدد پروتز پدیلنی استفاده کند.

از دیگر مزایای پروتز مدولار می توان به قابل تنظیم بودن بخش های مختلف آن اشاره کرد که سبب می شود تا نیروی کمتری به استامپ مددجو منتقل شود.

در کل افرادی که با پروتزهای مدولار راه می روند، از راه رفتن طبیعی تری برخوردارند اگر چه مشاهده شده که مددجویانی هم هستند که با پروتزهای پدیلنی به خوبی کنار آمد از آنها رضایت دارند

انواع سیستم های تعلیق در پروتزهای زیر زانو

روشهایی که برای نگه داشتن استامپ( اندام باقیمانده پس از قطع عضو ) درون سوکت استفاده شده تعلیق نامیده می شود.

این روشها در راستای به حداقل رساندن حرکت بین استامپ و سوکت کار می کند که تاثیر مهمی در عملکرد ، زیبایی و وزن پروتز دارد. روشهای تعلیق پای مصنوعی شامل انواع

1. تعلیق آناتومیک
2. تعلیق مکانیکال
3. تعلیق اتمسفریک

در اینجا به بررسی سیستم های تعلیق رایج می پردازیم .

انواع سیستم های تعلیق آناتومیک در پای مصنوعی زیر زانو

سیستم cuff strap

این سیستم شامل یک زانو بند چرمی است که در قسمت بالای استخوان کشکک و بالای کندیلهای استخوان ران قرار می گیرد و در پایین به دو قسمت تقسیم شده و به قسمت داخلی و خارجی پروتز ، پایین تر و عقب تر از محور زانو متصل می شود.

ایراد این روش اینجاست که در به حداقل رساندن حرکات استامپ درون سوکت نسبت به روشهای مدرن کمتر موفق است و برای افرادی که بافت چربی قابل توجهی در اطراف زانو دارند کار آمد نیست.

اما برای سایر افراد سیستمی ساده و ارزان است.

سیستم تعلیق supracondylar

در این روش لبه های سوکت تا قسمت بالای کندیل داخلی و خارجی استخوان ران بالا آمده و استامپ را درون سوکت نگه می دارد.

بالا آمدن لبه های سوکت تا بالای کندیل های استخوان ران یک حمایت داخلی ، خارجی برای زانو ایجاد می کند و از سر خوردن سوکت به سمت پایین نیز جلوگیری می شود.

مشکل این نوع تعلیق ظاهر آن هنگام نشستن است و نسبت به سیستم های مدرن ، تعلیق کمتری ایجاد می کند.

انواع سیستم های تعلیق مکانیکال در پای مصنوعی زیر زانو

تعلیق knee sleeve

در این تعلیق از یک زانو بند ، از جنس نئوپرن ، ژل لاینر یا سیلیکون استفاده می شود که از قسمت پایین روی سوکت و در قسمت بالا روی ران قرار می گیرد.

اسلیو از طریق تماس و اصطکاکی که در پایین روی سوکت و در بالا روی پوست ران بوجود می آورد باعث ایجاد تعلیق و نگه داشتن استامپ درون سوکت می شود.

اسلیو به خاطر چسبیدن به پوست وسوکت ظاهر خوبی دارد و تعلیق خوب و مطمئنی را ایجاد می کند ، از این تعلیق در فعالیت های بالا و ورزش هم می توان استفاده کرد.

علاوه بر این نصب آن آسان است و می توان آن را با سیستم های دیگر ترکیب کرد.

ایراد این سیستم محدود کردن دامنه حرکتی زانو به علت ضخامت اسلیو و تبادل حرارتی کمتر نسبت به سایر تعلیق هاست.

لاینر

درچند دهه گذشته تعداد نوع لاینرهای ساخته شده افزایش یافته است وانواع مختلفی ازبرندها دربازارموجوداست براساس نوع کاربرد، این لاینرها ازهمه یا چند مورد از مزایایی که درادامه گفته می شود، برخوردارهستند.

۱-  بهترین محافظ درمقابل ساییدگی هستند

۲-  به دلیل ویژگیهایی که درموارد به کاربرده شده دراین آسترها  وجود دارد باعث تقسیم فشار میشود وهنگام اتصال به ناحیه دیستال ازپروتزها آویزان میشود

مواد به کاربرده شده برای ساخت لاینرها

لاینرهای موجود دربازار ازابریشم، یا اورتان ساخته شده است این آسترها با چرخاندن آنها به داخل و به بیرون وسپس برخلاف اندام قطع شده فشارمی دهیم، تابسته شود و سپس برروی ساق پا قرارمی دهیم این آسترها دردو نوع وجود دارند همراه با یک قسمت درپشت یا بدون قسمت پشت.

قسمت اضافه شده درپشت لاینر باعث می شود که پوشیدن آستر راحت تر باشد و باعث استحکام پروتزمی شود.

این لاینرها کاملا به پا میچسبند و تعریق هیچ راه عبوری ندارد، اما این یک مشکل نیست چون پوست دراین آسترها کمترعرق می کند و به هوای محیط عادت می کند

looking liner

شامل یک ژل لاینر است که روی استامپ پوشیده می شود و درون سوکت پروتز (پای مصنوعی ) قرار می گیرد و باعث اتصال آن به پروتز می شود.

این اتصال به چند روش می تواند صورت گیرد ، پین و قفل ، lanyard سیستم ، HOLO سیستم ، magnetic سیستم

• در بیشتر موارد این اتصال از طریق سیستم پین وقفل است.در این روش یک پین دندانه دار به انتهای ژل لاینر متصل شده و هنگام پوشیدن سوکت ، درون قفلی که در انتهای پایین سوکت است ، قرار می گیرد. مشکل این سیستم ، تنظیم کردن پین هنگام پوشیدن سیلیکون و محدود کردن میزان خم شدن زانو هنگام نشستن است.
• سیستم lanyard برای بر طرف کردن مشکل تنظیم کردن پین هنگام پوشیدن طراحی شد. یک طناب در انتهای دیستال ژل لاینر در محل اتصال ، به جای پین بسته می شود و استامپ را به درون سوکت می کشد و در جای خود نگه می دارد.
• سیستم HOLO ، این روش استرپ هایی  دارد که در کنار لاینر متصل شده و روی دریچه هایی که در دیواره سوکت ایجاد شده، محکم می شوند.
• سیستم magnetic برای حل مشکل تنظیم کردن پین هنگام پوشیدن طراحی شده ودارای یک پین انعطاف پذیر است که مشکلات پین سخت را هنگام نشستن تا حدودی بر طرف کرده است .

در این سیستم از آهن ربای داخل قفل برای هدایت پین  به درون آن استفاده می شود . اما به علت سنگینی ، وزن پروتز را افزایش می دهد.

انواع سیستم های تعلیق اتمسفریک در پای مصنوعی زیر زانو

این تعلیق شامل روشهایی برای وکیوم کردن فضای بین ژل لاینر و سوکت است، که یا از ژل لاینرهای مخصوص  رینگ دار با یک چند رینگ استفاده می شود و یا بوسیله knee sleeve یک فضای بسته ای برای وکیوم کردن ایجاد می کند ، هوای بین لاینر و سوکت توسط یک valve اتوماتیک تخلیه شده و تعلیق بین لاینر و سوکت ایجاد می شود.

در نوع دیگری از سیستم های اتمسفریک تعلیق بوسیله یک پمپ وکیوم ایجاد می شود ،

این پمپ یا در قطعات مدولار پروتز یا بر روی پنجه پروتز می تواند کار گذاشته شود،این پمپ می توانند به صورت مکانیکال و یا به صورت هوشمند میزان فشار وکیوم را تنظیم کنند که نوع مکانیکال آن به دلیل سادگی ، وزن کمتر و عدم نیاز به باطری و شارژ مجدد ترجیح داده می شود.

تهیه پروتز زیر زانو

شما میتوانید پروتز زیر زانو را از موسسه ارتوپد فنی توان طب با بهترین متریال ساخت تهیه کنید

باعث افتخار ما است که با به کارگیری متخصصین و کارشناسان باسابقه در ساخت پروتز پای مصنوعی میتوانیم انواع مختلف این پروتز را با بهترین کیفیت و کارایی تولید کنیم.

همچنین میتوانید با گرفتن مشاوره راجب این محصول آگهی خود را افزایش دهید.

نکته $

توجه داشته باشید که بخش زیادی از قطعات پروتز پا از خارج کشور(آلمان ، چین و…) وارد میشه و این امر در قیمت پروتز تاثیر گذار خواهد بود.

آدرس مطب :

تهران، اسلامشهر، نبش خیابان مهدیه، مجتمع گلستان، طبقه 3، واحد 506
تلفن : 56140745 – 56111339 (021)

مراجعین عزیز بعد از ظهرها از ساعت 16:00 الی 20:00 به کلینیک مراجعه نمایند.

ساخت پای مصنوعی جدید با قابلیت بالارفتن از پله و مسیرهای ناهموار